siku zako zinahesabika!

Adeladius Makwega-Dodoma.

Waswahili huwa wana maneno ambayo yanatamkwa kwa hasira na mara nyingi hasira hizo ni miongoni mwa vijana kwa vijana na mara chache mno kuona mzee kushindana na vijana labda iwe kwa utani. Kauli ambazo zinatolewa katika hali ya hasira ni nyingi mathalani utakiona cha mtema kuni! Utanitambua! Siku zako zinahesabika! Siku zako zimekwisha! Tuone sasa kati ya mimi na wewe nani zaidi! na kauli nyingine nyingi.

 

Kwa siku ya leo ninatilia maanani kauli mbili tu nazo ni siku zako zinahesabika na siku zako zimekwisha.

 

Unapoambiwa, siku zako zinahesabika! Kwanza, fasili yake ni moja bado unazo siku za kufunga safari mpaka kwa huyo aliyetamka maneno hayo. Mnaweza kukaa mkayazungumza ili kuyamaliza. Pili, nafasi ya kumtuma mtu ipo, maana utamuagiza ndugu/jamaa/rafiki ili akalifafanue jambo hilo/kukuombea msamaha.

 

Tatu, kama utakwenda mwenyewe au utamtuma mtu maana yake nafasi ya kusamehewa ipo, japokuwa hata kukutaliwa kusamehewa kupo (50/50). Litazungumzwa jambo hilo na pengine kitakuwa kikao cha watu kadhaa, mtajadili na kufikia tamati na yule mkosaji kuomba msamaha na maisha kuendelea.

 

Ukija kwa msemo siku zako zimekwisha! Kwanza, fasili yake ni kuwa hakuna nafasi ya kumfuata mhusika na kumuomba msamaha, hakuna nafasi ya kumtuma mtu na pia hakuna nafasi ya msamaha kabisa. Maana yake ulipewa nafasi ukaitumia vibaya au ukarudia kosa kule katika siku zako zinahesabika.

 

Kwa makabila ya kibantu hii ni kaulu nzito na yakitamkwa mbele ya watu zaidi mmoja na yule aliyetamkiwa akipata shida yoyote ile adui nambari moja huwa ni yule aliyetamka hayo. Anayetamka maneno haya kama ni kijana kwa kijana (watu wa rika moja) hapo matokeo yake ni kufishana (kuuwana) hapo ni ugomvi wa vijana(watu wa rika moja) ambapo madhara yake yanakuwa kwa wawili hao na pengine kuambukiza  hata jamii zao haziwezi kuombana chochote, kuoleana na hata kuzikana.

 

“Sisi na wale, huwa hatuoleani ni mwiko, marehemu baba aliniambia hata iweje hakuna ndoa na ukoo huo.”

 

Ukifuatilia utakutana na viapo hivyo ambavyo mwisho wake unakuwa uadui wa kudumu. Kumfisha mtu unaweza kufanya kwa kumtoa roho na kwa sasa unaweza kumfisha mtu hata kitaaluma akashindwa kusonga mbele kwa maneno yaliyotamkwa dhidi yake.

 

Yanapotamkwa maneno kama haya na mtu mzima hilo huwa ni jambo la hatari mno, tena kumtamkia kijana. Maana yake huyo aliyetamkiwa atapatwa na madhara na yakitokea yule aliyetamka anapaswa kuhamishwa katika eneo hilo na pengine kupelekwa ugenini ili kuepusha visasi kwa jamii hiyo. Kama aliyetamka ni sehemu ya watumishi wa chifu hapo lazima kunakuwa na mjadala mkubwa wa ndani kwani yapo mambo ya mwiko kuyafanya hadharani, mhusika lazima aondolewe maana visasi huwa havipaswi kuwepo nyumbani kwa chifu.

 

Unaweza ukasikia katika ukoo fulani fulani kuwa sisi tuna babu yetu alikimbilia upande fulani kisa alituhumiwa kwa hili na lile. Maana kukiuka mwiko huwa ni ulozi (uchawi).

 

“Utasikia tema mate chini, mambo hayo yapitilie mbali na ukoo wetu.” Hii inakuwa laana kubwa kwa mtu mwenye mvi kutamka maneno ya madhara kwa kumlaani kijana.

 

“Huko kuinama kunaisha, mkiingia katika mitandao ya kijamii, mnashambulia kama nyuki na kwa bahati nzuri wengi wenu majina yenu ya kibandia ninayajua, huwa najua huyu ni wakili fulani, huyu ni fulani, anamshambulia jaji kwa jina. Wakati mwingine yuko mahakamani, kesi inaendelea.Yuko mahakamani, anamshambulia wakili wa upande wa pili, anamshambulia hakimu, anamshambulia jaji. Lakini tunawafahamu. Siku zao zimekwisha na nyinyi msikubali kuingia katika huo mtego…”

 

Hayo maneno niliyonukuu ni sehemu ya hotuba ya Jaji Mkuu ambayo aliyatoa katika shughuli mojawapo ya mawakili/wanasheria wapya hivi karibuni ndani yake alilitamka neon siku zao zimekwisha.

 

Binafsi nilimfuatilia Mheshimwa Jaji Mkuu wakati akiyasema maneno haya kwani hakuyasoma katika hotuba yake, bali alikuwa akiyasema bila ya kupitia sehemu ya hotuba hiyo. Ndiyo kusema alikuwa akilisema jambo ambalo kwanza alikuwa analifahamu kwa kina. Pili inaonekana jambo ambalo lilikuwa linamkwaza mno.

 

Nakubaliana sana na Jaji Mkuu kuwa pengine hao anaowatuhumu inawezekana wamefanya kosa hilo. Kwa mamlaka ya Jaji Mkuu kimahakama yeye ni mtu wa mwisho ambapo sisi sote tunamtegemea yeye kusaidia kunyoosha pale haki inapopindishwa. Kitendo cha Jaji Mkuu kumlalamikia mtu yoyote ambaye yupo katika uwanja wake hadharani ni kosa kubwa sana katika kulinda heshima ya muhimili huu. Jambo hilo linakaribisha wachokozi kuendelea kufanya hivyo na tena kwa nguvu zaidi.

 

Jaji Mkuu, kwa maelezo yake mwenyewwe anasema kuwa anawafahamu baadhi ya hao wakosaji wa heshima, alipaswa kuwaita mmoja baada ya mwingine na kuwaeleza kuwa hapandezwi na mwenendo wao katika mambo kadhaa wa kadhaa huku akiwatajia.

 

Pia, Jaji Mkuu kitendo cha kutamka hadharani kuwa siku zao zimekwisha ni kitendo kibaya ambacho sawa na laana kama ile ya mila ya waswahili, ambapo watu wabaya wanaweza kutumia kosa hilo na kuichafua taswira ya mahakama na hata kwake Jaji Mkuu mwenyewe binafsi. Baya likitokea katika hili, Jaji Mkuu anaweza kuanza Kusontwa Kidole ambalo si jambo jema, bali Mzee huyu natamani awe bize na kutoa hukumu za haki huku akisimamia mahakama zetu kutoa hukumu za haki.

 

Ushauri wangu kwa Jaji Mkuu, Mzee wetu Ibarahimu Juma ni kuwa kwa kumbukumbu zilizopo inaonesha amezaliwa Juni 15, 1958, leo hii tunaweza kusema ana miaka 63 ambayo ni utu mzima. Nina imani tangu Jaji Mkuu alipoanza kazi na mahakama amekutana mambo mengi makubwa na mazito zaidi ya hili analolalilalamikia.

 

Lakini Jaji Mkuu atambue kuwa hawahawa anaowalalamikia, kesho ndiyo wanakuja kuwa viongozi wa mahakama zetu, maana mbaya wa leo ndiye mzuri wa kesho. Hawa hawa ndiyo majaji wetu wa kesho. Wanapokosea waitwe, wakanywe lakini hilo litatoa nafasi kuishi kwa amani kwa pande zote mbili wale wanaotazamwa kama wakosaji wa leo na wale viongozi wa mahakama wa leo. Leo hii ukiwaita, ukiwakanya, na kuwafinya kidogo kidogo na kesho ndiye majaji wetu ndipo alipo Jaji Mkuu wetu wa kesho. Wale mawakili wanaotazamwa kuwa wakorofi wakiitwa watajua makosa yao na nadhani wataelewa tu.

 

Binafsi nina imani kuwa Jaji Mkuu mwenyewe amepitia vipindi mbalimbali katika kazi hiyo hadi kuwa na cheo hicho. Kama ni hivyo basi kauli hizo nzito nzito zinapaswa kuepukwa na kuwalea vizuri mawakili wa serikali, mawakili binafsi, mahakimu wetu wote kwa ngazi zote na zinapopatikana fursa kama za kuwa majaji zitolewe kwa haki bila ya kupendelewa kundi lolote. Kwa leo niishie hapo, nakutakia siku njema.

makwadeladius@gmail.com

0717649257